CHUYỆN 10 NĂM TRƯỚC

Xuân Ba

Chuyện về nhà báo bị bắt,

nhà thơ bị giam và ông tướng bị khởi tố

Những ngày thường tháng 5 năm Tý ( 2008) đã không thường đã cháy lên ( chữ của nhà văn Xuân Cang) bởi ba nhân vật của tháng, nhà thơ nhà báo Nguyễn Việt Chiến ( Báo Thanh Niên), nhà báo Nguyễn Văn Hải ( Báo Tuổi trẻ) bị bắt và thiếu tướng Phạm Xuân Quắc bị khởi tố.

I

... Khi tôi đến thì nhà Nguyễn Văn Hải đang có khách. Ông bố lẫn bà mẹ với vóc dáng nhỏ thó như đang lọt thỏm trong những chiếc ghế tựa. Bà cụ hàng xóm đang nhẩn nha nhai trầu và chuyện chi đó với bà bác vợ của Hải mới ở Hải Phòng lên thăm cháu tối qua. Đoán cái nhìn dò hỏi của khách, bà mẹ Hải nói vợ Hải vừa đưa mẹ cũng dưới quê ngoại Hải Phòng lên tối qua đến chơi chỗ Toà soạn Báo Tuổi Trẻ. Ba ngày đã qua đi từ thời điểm Hải bị bắt nhưng vẻ ngơ ngác lẫn phiền muộn vẫn còn như lẩn quất trên gương mặt mỗi thành viên gia đình này. Ông bố Hải, mới sáu mấy mà gương mặt đã chằng chịt nếp nhăn, giọng rầu rầu cho hay cũng chưa có thông báo chi về việc tiếp tế thăm nuôi... Biết nói hay đưa đẩy thêm những thông tin chi trong mấy ngày đã chật cứng những chuyện buồn khó hiểu lẫn phẫn nộ trên mặt báo cùng dư luận? Câu chuyện lúc đầu còn dè dặt nhưng dần dà đã xôm tụ những năm xa ông bố Hải rời cái làng nghèo Quỳnh Tiến của Huyện Quỳnh Lưu địa đầu xứ Nghệ vào bộ đội. Chuyện ngẫu nhiên gặp mẹ Hải ở Trường Mỏ Địa chất này rồi hai người nên vợ nên chồng cũng do một bàn tay của tổ chức khi ấy đã bố trí sắp xếp. Thế mà tình chồng vợ từ thời điểm tác thành ngẫu nhiên giữa anh bộ đội xứ Nghệ với cô gái mảnh mai quê ở Đức Thọ Hà Tĩnh này bền chặt suốt từ ngày ấy đến bây giờ! Sinh ở Thái Nguyên... 

VÌ SAO TÔI CHỌN THƠ TRẦN VÀNG SAO?

Nguyễn Khắc Phê

T

(Xung quanh bài thơ “Người đàn ông 43 tuổi nói về mình”(*) )

Lời dẫn: Nhà thơ Trần Vàng Sao đã qua đời chiều 9/5. Báo "Tuổi trẻ" đã có bài của Minh Tự; Báo “Người Lao động” đã nhờ tôi viết bài và đã đăng sáng nay. Dưới đây, NKP đưa lại bài viết từ… 30 năm trước và vừa được in lại trong Tự truyện “Số phận không định trước”, như là một nén hương tiễn bạn lên cõi “vàng sao”…

… Trước hết, xin nói chuyện “bếp núc” trong toà soạn một chút. Vì Tổng biên tập Tô Nhuận Vỹ đi vắng, tôi là người chịu trách nhiệm chính trong việc đưa bài thơ ấy lên báo. (Nên chăng, trong mọi chuyện cần minh bạch như thế, chứ đại từ số nhiều “chúng tôi” rất dễ thành nơi ẩn nấp để trốn trách nhiệm.) Cần nói rõ việc này, vì có bạn cho là nhờ có người thân quen hợp “rơ” trong toà soạn, nên Trần Vàng Sao mới được “lăng-xê” như thế. Thoạt đầu, những trang ấy, Thư ký Toà soạn định bố trí đoạn trích “Trường ca Hoà Bình” của Ngô Kha. Tôi thấy không hợp, vì số 32 kỷ niệm 5 năm “Sông Hương”, tiến tới Đại hội Văn nghệ, cần chọn tác giả có bản sắc gắn với hai sự kiện ấy. Và tôi đề nghị chọn Trần Vàng Sao. Mặc dù tôi không thân anh, chưa ngồi uống với anh một ly cà phê hay một chén rượu nào. Cũng xin nói thật, nếu theo ý riêng, tôi không thật thích kiểu thơ của Trần Vàng Sao. Vậy mà tôi lại chọn thơ anh. Để giải thích cái nghịch lý ấy, xin đưa một việc để so sánh, tuy không khỏi khập khiễng: Tôi không thích ăn ớt và canh mướp đắng, nhưng mời bạn bè một bữa cơm tại Huế, vẫn muốn có hai thức ấy trên bàn.